Ultrasonik Dikiş Yöntemi

Ultrasonik dikiş yöntemi, farklı tekstil yüzeylerinin hızlı ve temiz bir şekilde kaynatılmasında kullanılan konvansiyonel dikiş yöntemlerinin alternatiflerinden biridir ve bu yöntem son yıllarda üzerinde durulan bir konu haline gelmiştir. Ultrasonik enerji kullanıldığı alana tasarruf, verimlilik ve temiz üretim olanakları sağlamaktadır. Tekstilin birçok alanında kullanılan ultrasonik güç, hazır giyim işletmesinde giysi parçaları birleştirmede kullanılan etkin yöntemlerden birisidir. Geleneksel dikişte karşımıza çıkan birçok problem ultrasonik dikiş ile yok edilebilir seviyelere erişmiştir.

Ultrasonik, insan kulağının duyamayacağı düzeyde ya da yaklaşık 20 kHz’in üzerindeki frekanslardaki ses dalgaları olarak tanımlanır. Ultrasonik birleştirme işleminin esası, termoplastik yapıdaki materyalleri birleştirmek amacıyla yüksek frekansta titreşimi kullanmaya dayanır. Titreşim sonucu materyalde ısı artışı oluşur, bu ısı artışıyla materyal eriyip birleşir ve bir bağ oluşturur. Ultrasonik dikiş, enerji tasarrufu sağlayan bir yöntem olmakla birlikte konvansiyonel dikiş yöntemlerinde kullanılan iplik gibi materyallere ihtiyaç duyulmadığı için geri dönüşümü de daha kolay olan bir yöntem olarak görülmektedir. Ultrasonik birleştirme yöntemi otomotiv, tekstil, konfeksiyon, medikal, ambalaj, elektronik, filtrasyon gibi farklı endüstri dallarında kullanılmaktadır. Tekstil endüstrisinde ultrasonik enerji çeşitli işlemlerde yer almakla beraber ilk kez şilte bezi ve yatak örtüleri oluşturmak için kullanılmıştır ve günümüzde tekstil yüzeylerini ve film yüzeylerini dikmek, kesmek, şekil vermek ve bunları ürün haline dönüştürmek için kullanılan önemli bir yöntemdir .

Ultrasonik dikişin esasını oluşturan titreşimler materyal içerisinde hızlı bir ısı artışı meydana getirir. Bu ısı artışı da materyalin eriyip birleşmesine ve bir bağ oluşturmasına sebep olur. Ultrasonik dikiş makineleri yapı itibariyle klasik dikiş makinelerine benzer ancak üzerinde iğne ve iplik taşıyacak kısımlar bulunmaz. Cihazın çalışma prensibi elektrik enerjisinin yüksek frekanslı mekaniksel titreşime dönüştürülmesidir. Yüksek frekanslı elektriksel enerji elektromanyetik bir konvertere iletilir, bu konverter yüksek frekanslı elektriksel titreşimleri dikey mekaniksel titreşimlere dönüştürür. Bu dikey hareket konverterin diğer ucundan çıkar ve mekanik enerjiyi yapıştırılacak parçalara ileten horna transfer edilir. Birleştirme işleminde kumaşların birbirine bağlanmasındaki en önemli görev “horn” ve “örs” adı verilen parçalara düşmektedir. Horn ve örs arasından geçen kumaş, yüksek frekanslı mekanik titreşim enerjisi nedeniyle birbirlerine sürtünerek ısı açığa çıkarır. Bu sürtünme ısısı materyaldeki sentetik liflerin eriyip, yapışmasına neden olur. Kumaş ilerleyip titreşim enerjisinden uzaklaştığında ani bir ısı kaybıyla, bu yapışma kalıcı bir hal alır ve yıpranmamış ve sökülme tehlikesi olmayan ultrasonik dikiş elde edilmiş olur.

Tela, nonwoven, elyaf ve dokumasız kumaş terimlerinin hepsi aynı kumaş türü için kullanılır. Bu kumaş Polipropilen hammaddeden üretilir. Dokumasız bir kumaş türüdür. Geri dönüştürülebilir ve doğa dostu bir malzemedir. Ekonomiktir, istenilen her renkte üretilebilir. İsteğe göre antistatik, yanmaz veya geç tutuşur şekilde üretilebilir. 2019 yılı başı itibari ile naylon poşet kullanımının kısıtlanmasıyla birlikte naylon poşetlerin yerini farklı çanta tipleri almaya başladı. Bunların başında gelen tela nonwoven çantalar da ultrasonik dikiş yöntemi kullanılarak üretilir. Kumaşlar kesilmeden önce kesim yerlerine ultrasonik dikiş yapılır.

Son yıllarda ultrasonik dikişle ilgili yapılan birçok çalışma mevcuttur. Konuyla ilgili yapılan çalışmalarda ultrasonik dikiş ve konvansiyonel dikişle dikilmiş kumaşların çeşitli özellikleri incelenip karşılaştırılmıştır. Ultrasonik dikiş, hem kullanım kolaylığı, hem hızlı birleştirme süreci hem de iğne, iplik gibi üretim materyallerine ihtiyaç duymaması açısından avantajlı bir birleştirme yöntemi olarak çeşitli sektörlerde yer almaktadır. Ekonomik bir dikim yöntemi olmasından dolayı bilhassa kullan-at olarak isimlendirilen tek kullanımlık nonwoven tekstil ürünlerinde (tıbbi maskeler ve önlükler, torbalar, kumaş peçeteler vs.) sıklıkla tercih edilmektedir. Giysi parçalarının birleştirilmesinde yani dikiş amaçlı kullanımına ise dikiş mukavemetinin yüksek olması ve su geçirmez bir dikiş olmasından dolayı bilhassa mayo gibi deniz giysilerinde rastlanmaktadır.  Sonuçlara genel olarak bakıldığında, ultrasonik dikiş yönteminin yüksek mukavemetin gerekli olmadığı ve kumaş sertliğinin yüksek olmasının avantaj olabileceği yerlerde optimum kumaş yapısı ve uygun üretim parametreleri belirlenerek daha fazla kullanım alanı bulabileceği bilinmektedir. Günümüzde en önemli kullanım alanlarından biri medikal cerrahi önlüklerinin üretilmesidir. Ultrasonik dikiş yöntemi ile nonwoven kumaşlar sızdırmazlık özellikli olarak birbirine bağlanmaktadır. Bu özelliği Covid-19 vb. virüslere karşı korunmada cerrahi medikal giysilerin üretiminde hayati öneme sahiptir. Ultrasonik dikiş makinalarımızda değiştirilebilir dikiş kalıpları ile farklı dikiş formatları sağlanabilmektedir. bunun yanında makinalarımızın horn dönüş hızları ve kaynak hızları ayarlanabilir olup 24 metre/dakika gibi yüksek hızlarda çalışabilmektedir.